September 21, 2008

Seenchiil Vangngaih

Baihdeuh mai in ka phone a hongging buutbuut a, ka et leh ZogamThuthang a khah di, thuthak innlam te'n a hon message uh ana hi hi. Khamlou deuhmai in ka thoukhia a, kihahsiang in hulliap ah ka hongdaak khia hi. September ziing ni suak in neemtak in a honsal hiihiai a, huihnung bang leng a vot theidek hiauhiau ta. Ka luutkiik a, ihmut nawnna dan lah om nawnlou ahihchiang in, Pathianni ahihtoh kikhop ka honsawm daih hi – Siamsin Bulletin (SB) le hawmdi omthou hiven chi in. Khateng a kikhop veu le, chi a kikhop ana sawmlou chu hi ing a.



Biakinn ah thugen in honkhim ziak hia, ahihke'h ihmut khamlouh ziak hia, ka ihmu kha den hi. Tawpna laa a honpat un ka khanglou a, ka pawtzui ngal zomah hi. Kikhop man omkei vaanglak. Biakinn kong a ding in SB ka na hawm a. Mipi te’n honla dialdial ua, kuamah houpih man di ahikei. A meel uh leng a ki en mankei. A pailiam zungzung zeel uhi.


Huchihlai in, ka ma a hongpai numei khat news laidal a khut a ka piakkawm in, a meel ka entou a. A mit zawntak ka etleh aman leng honna en kilkel hi. Ka kiguih hial. Thakhat a khovel hong dinkhawl thut mah abang. Ka mit ka khap a, a meel ka enthak a, huchiin ngaihtuahna pingpei in ka lu a hon pei hi.



Ka manglam hia? A taktak?


"Kimbawi na hi ... himah te maw?" ka chi hi.


"Hi, himah ing e. Nang la U... U Lun maw?" a hon chi a. "Hi," chiin ka dawng hi.


Kum tamtak pailiam khinta sung a ka ngaihtuahna lampi tawn a hong paikha ngeilou, ameel-apuam leh a aw te bang leng bulhtuah theih nawnlouh diing khop a ka suangtuahna mitkha apan ana mangkhinta, tu in ka mai ah a hong kilang phut a. Lamdangsakna, diiphawmna leh kipahna kigawm in a honbuak hi. Huaihun laitak in, khua leng a hong daiduak hi'n ka thei.


Ka mit ka si a. Hunlui mualliamsa te'n a hon per kiik suksuk mai. Amah Kimbawi, Singngat vaangkhua a ka naupang lai hunte uh, Sande skul ka kaikhawmna mun uh, ka lawmte leh ka kimawlna mun te uh abaanbaan in ka mitkha ah a hong kilangkiik dundun hi. Kum 11-12 paita, tuni, hiaibang hun khawng a hun ka na zat diing dan ka hon suangtuah a, aneeneen in, abaanbaan in ka hon remkhawm a, ka hon bulhkhawm kiikthak hi.


Huailai a kha, Sande skul kai ki-a-kiphuur thei. Ziakchu, ka class (pawl) uah numei khat om inchin, hoih kisa sim, huaikha, ki-a-kimu ut, lah zah-a-zahtaat zeel, chihdan deuh. Kimbawi ahi ka geen. Ka skul kaina uh a tuam ziak in Sande skul ahimai, amah ka muhtheihna mun omsun.


Ka Sande school huangsung uh a nuam mahmah a, kongtual lian huntawk khat om hiven, huai ah ka kimawl nainai zeel uhi. Numei te ling, peeklum, leh lastic khawng a kimawl ua, pasal te lah thengh te, deen te, kibuktasial, milawngpi, kidelhte chih khawng ka kimawl vengvung sek uhi. A skul inn kiang a singkung khawng ah tuang in ka va kisawi ekek sek ua, segah khawng tom in, a gamleek deuhte lah a khanglam a gamkawm ah a ava gamtaang vaksek uhi.


Nuam thei lozeen a. Ngaihna omlou.


I kuanhak deuh ni chiang bang a Sande skul i gaal etleh, naupang ngen, naupang ngen, phe noinoi, haam cheelchuul, chiak zuazua mai. Huaikha, a bouruak himhim in hon hiiplua ahihchiang a, kiphuur lua inchin, delh a kidelh liam suk vuvut mai dan ka hi uh.


Kimbawi te lawmta lastic kimawl a kitawm zatzat sek hive un, Biabiak toh a kimawlna gei uah ka va pai teitei zel uhi. Va en mawk. Va thoh. Ahihke'h va engbawl zeih. Ameel mu a, a kiangnai a om khawng nuam sak a kisakthoh mawk dan ahi. Aziak di le thei tuanlou. Om didan le thei tuanlou. 'Star' a chihte uh ana hi didan hiveh aw. Zeihzeih mai.


Ka kuanbaih deuh ni khat un Kimbawi, a lawmte toh room sung ah ana om ua, amah baang ah ana kingai hi. A kingaihna nung zawn chiah ah baang vang om hiven, huai apat lawmpa toh ka en ua, akam ah chiikhum a muam peerpuur a, "Nnggaaa! Kimbawi, na kam puak!" ka chihleh, "Ut a leh!" chiin a hondawng bauh hi. Baang vang apat chiangtawn khat a akhe ka va sutsak chiitchiat leh naa sa sim. Thren luailuai zezen. Bangmah chu hon chih ngamlou. Azoh, hunpatna daak a hongging a, room sung a luutdia a kipai khawm nainai lai in ka na tai chenchen a, kongkhaak bul ah ka na ding chat hi. Den a chiangtawn pen mah kongkhaak ah ka na kham a, Kimbawi te lawmta a hongluut un, ka na kaansak sese hi. Amau bang zak-a-zakta uh hilai.


Khatvei, Kimbawi te ling kimawl ka en ua, aman a kaap leh a hang a, a paamdeuh a dailing buk kawmlak a tu hi. Chih ngaihna a theikei ua, huchih laitak in ka va paiphei a, "Ke'n k'on laaksak di," ka chi a, dailing kawm ah ka va luutsuk hi. Ka va la a, pilh nengnung sa in ka hongpawt khia hi. Kimbawi' ka pia a, a nui seusau a, kimawl a sunzom nawn uhi. Morningstar paak te puanaak nung leh baan khawng a i bet chiang in a lim kilangthei a, huaikha theihlouh kal a kibetbelh sak ka thangsak mahmah uhi. Khatvei a lawmte mi 3 toh Kimbawi te'n thakhat in ka nung ah a hon belhsak chot ua, ken le amah ka delhngaal a, a kipalpuuk a. A nung ah naakpi a paakteh ka va bet dup leh a puanaak ah kilang chiang thou ei.


Kimbawi te numei te' tutna lam a vual nihna ah a tusek ua, kou le pasal lam a a nihna ah ka tu tei zeel uhi. Heutute hongluut ua, laa a honsak pih zaizai uhi. "Atak manpha nuamna na ngah nopleh Jesu na lungsung teengsak in," chih laa bang ka sakmun pawltak uh ahi. Tutna vualvual a changvom gen kidemna om chiang bang in Kimbawi te vual ka el thei mahmah uhi. Laidal ziikkhia in leenna lem, rocket chihkhawng ka bawl ua, a tutna zawn lam uah ka deeng phei keuh zeel uhi. Heutu te'n thohlawm dong di'n naupang te khatpeuh a honsawl zeel ua, khatvei Kimbawi in a hon dong kha hi. San tuaituai sa in kou tutna mun a hongtung a, sum siik khat kheging kalh in ka na en chenchen hi. Aman chu hon en ngam hetlou. Tawpchiang in Kimbawi te' nungnung ah ka pai ua, amau a innchiat ua apai khit chiang un kou ka pawtsuak zeel uhi. Paldai lam khawng ah. Ahihke’h video en.


Huaibaan a ka om dan te uh chiangtak in ka theithei nawnkei. Mahleh, ka theihhoih mahmah thil khat a om. Huaibel, ka hinkhua a ka na theihkhaak ngeilouh, tuni tan a leng huai dandan ka tuahkhak nawn nailouh, Kimbawi in ka lungtang a hon luahdaan ahi. A meel ka muh khak chiang in kipahna lamdang takmai ka nei a, ka muhlouh chiang in muh uttha asuak tuntun sek hi. Ka va muh hial chiang in ka zahtaat zeel a, lah, a kiang nai a om nuam ka sa mahmah zeel hi. Bang chi ka hia chih leng ka thei tuankei. Ka naupang suangtuahna mawlchik in khovel a ahoih leh a etlawm teng toh Kimbawi tehkaak in, ka na bulhkhawm sek hi. Amah zaw tangthu a glass slipper bun ka Cinderella, ka Little Red Riding Hood, ka Sleeping Beauty, ka Vaanleeng' Tanu, ka Hausapa' Tanu, leh ka Lengtonghoih ana hi gige hi.


Hiaibang a neulai hunnuam te ahi bangbang leh sukbuai louh a tangtawn a paitou hiauhiau mai diing ka na saklai in, thakhat in keekkia bangmai in kum 1997 in khoveel a hon deeng darhphuah mai hi. Ka hinkhua vaak siilsial lai peen mial in a hontuam ta. Gaalbuai ziak in Kimbawi te'n a innkuan un Shillong lam ah a hon peemsan uhi. Hiaibel ka taangthu uh beina ahimai.


Ka hinkhua apan Kimbawi a paikhiat nung khatvei leng ka kimu nawnkei uhi. Theih leng hon thei nawn di'n ka gingkei. Kimbawi toh ka na kituahkhaakna hun te uh zaw neulai a ka pi'n tangthu a honhilh, tua ka mangngilh taak te bangmai ahi ta. Amah ngei leng maanlai tangthu a a etlawm mahmah "nahpa san," lui tuiluang in a taihliam bangmai ahi ta. Ngaihtuah khak in leng ka na nei nawnkei.


Tuhun tan in.


Bangtan mitsi ka hia, ka theikei. Ka mit ka hakkiik nawn a, Kimbawi in honna en kilkel hi. Geen diing tampi om mahleh bang peen geen a koi a pan di ka hia chih ka thei zezen kei hi.


Atawp in, "Dam maw?" chikawm in chibai buuk di'n ka khut taklam ka pia a, aman leng a honna saang a. Huchiin, amasakna pen di'n a khut ka hon leenta. Neem takmai. Leh nou ngiingei.


"Dam," chiin nui siausiau in a hondawng a. "Nangla?"


"Hi, keile dam," liing sim pupulh in ka chi hi. Ka khut a SB hunkhop omlai teng lawmpa ka pegai a. "Nang tua koi a om e?"


"Nanakpura ah, ka Pa Lian te kia'h, na thei diam ah. Nang la?"


"Munirka, chih dandeuh. Pa Lian maw thei e zenzen," ka chi a. "Hon thei nawnlou di k'on sakleh."


"Theilai mahkei dia," nui hiuhiau kawm in achi a, "hilele nana kikheng lawta. Thaudeuh na bang maw. Tarmit khawng nana bun a."


Huchiin theitui a kihawmna lam ah ka paisuk ua, bangtan simta a, banghih ta ka hia chih a hondong hi. Ka geen a, aman ahihleh Shillong apan graduation zou daan ahi. Kaal masa a Delhi hongtung a chi.


A lamdang in a nuam telmai. Geen didan tuan le ka theikei. Ha hul zeen a nuih fiamfuam reng a uthuai mai ka chi. Nidang a kei mit adia a etlawm bang in tu in leng ana etlawm lailai a, a mai apan ka mit ka taikhe sak thei mahmah kei hi. Ka kimuh nawnlouh hunsung un, hun-le-ni leh kum-le-kha te'n Kimbawi ana duat mahmah uh ahi ngeidiing ua, etlawm, hoih leh deihthoh huai takmai in ana khanglian sak uhi. Huaiziak in ka kipaak lua. Ama' aa di'n.


Kimbawi in leng kipahna tak khat nei hidi'n ka ngaihtuah tei mawk hi. A nuihsim hiuhiau dan apan. A hon en a, thakhat in a meel latdaan a hongtuam phut a, "Kei maw, tuzaan..." a chihlai tak in a Pa Lian in a sam a, pailam vai a sawmpih hi. A car geitan uh ka va kitonpih phei a, "Bang eita?" ka chihleh "Bangmah hikei," a honchih san daih hi. A luutdek in, "Ann nekkham chiah honghoh oh aw. N'ong hoh teitei di eikha. Aw?" chih tak meeltak in a hon chi nguutnguut hi.


"Hilua heh."


Innpai, ann neekkhaam in Nanakpura lam ka zuanphei pah fefu hi. A inn uh ka tun in nitaklam dak 3 a gingta hi. Ka va luut in Kimbawi pindan sunglam ah buai in ana buai a, kholhkhawmna pindan ah ka na tu hi. Zogam.com leh SSPPNet khawng apat ka theihsa hiven, a Pa Lian politics a lungluut mahmah a, ka houlim kha ek uhi. Kimbawi a hong man khong a, a hon tutpih ta. Huchiin eimi tangvaal tuung, nungak heel chiang a i chiindan te uh abaanbaan in k'on apply tou a – ann a nek khit leh khitlouh dong, tuisuak dia sawl, kuva puak te pia, album etdia ngen, leh adangdang.


"Ana nupi nai hialkei te maw?" ka chiamnuih a. "I kimuh nawnlouhna sawt thou ta maw, vengveng."


"Sawt eimah voi. Eh, ka peem nung uh i khua uah nih vei hiam va paikha ta keive. Hilele kuama'n honna thei nawnlou uh."


Luck mahmah ahi dia, a phone di ahike'h message a hongpai zutmai a, kei a lahchu ZogamThuthang loungal bangmah om mahmah lou. Amah leng atawp in a hong kisuanglah hial hi. Thu vantang khawng houlim in ka om ua, nuam ka sa mahmah. Atuung in kizahtaat tuah sim mahle ung, neulai pek apat ana kitheisa nanana chu, Ngeisok (Central Lamka news) te' geendan takleh, "ka hong kineel taktak uchu, a chintawk ka theikei reengreeng uh" ahimai.


A Ni Ching' lawmte hunkhop a hongluut ua, Kimbawi kiang ah, "Na man leh koilak hiam ah i va pawtkhe maimai diam?" ka chi a, a hon aw hi.


Huaihun in ni tum di'n a kisa ta. Satya Niketan kongzing nuam takmai ah pai in, Sharmaji dawr ah kuva ka hai ua, huchiin, Priya manoh sawm in auto ka dawp uhi. Ch. 30-40 veel hizeen pi aheekpa'n 100 a honchi toih hi. Deek. Utlou. Kiseel. "500 k'on pediam?" ka chih ek lezaw, a ngaihdan hikei thou ei. Taikhe vengveng. "Delhi ah kha, ataangpi a vaite khelthei lua unchin hon lohgawp uh eivoi," chiin ka nui hemhom hi.


Angeina daan mah in Priya mun ana luun peetmah a, nungak-tangvaal kaaltawp hun nuamtak a zang in ana vaakkhawm hialhial uhi. Eilam mi nungak fuh simsim khenkhat, mivom te leh vai te khawng toh kikawi, kileen in ana kizui lalat tei uhi. Kimbawi a ut ziak in shopping complex kiim ah ka vaakkual ua, ka houlim ua, akhenchiah ka nuikhe ek zeel uhi. Kipiching sak sim le le, bangchi dan eidiam ah, naakpi a nuihkhiat tuar chihkhawng kitawpsan theinai mahmah lou. Amah le ana huchi tei thou, haha! "Eigeel i pawtkhawm a, tangval te a hehthei a om di e!" ka chihleh, "Omlou e, nang lam ah a omkei ngaal leh," a honchi a, "Himai!" chiin ka dawng hi. Zan, zanhal, hal masa, zanlam, kha masa, nikum, leh kum masa chihkhawng a ka na omdan te uh ka hon geenkhawm suksuk ua, atawp in ka vaangkhua uh ka hon geen tung uhi.


Huchiin Barista ah ka luut pih hi. A omna mun a fuh a, a dai a, thoveng tak a hun zattheihna ahi. Huaimah lah ka ut ahingaal a. Cappuccino ka la ua, a siik khat a table ah kimaingat tuah in ka hongtu uhi. Saaplaa neem deuhmai a kikhah diaidiai a, Kimbawi meel ka en a, a ngaihhuaina in a honzou ngeimai.


"Kim, bangziak a hiai tantan nana mang? Na …" Ka geenzoh ma in innlam apat a phone di a hongpai a. Bangtan hiam apau zoh in neulai thu ka honsuut khawm pan uhi. Aman leng thildang teng sang in Sande skul a hun zatlai te mah a theihoih pen a, ngaih leng a ngaidiak, a chi. "Khatvei, i khua ua ka va pai ua maw, Sande skul lam ah va vaak ing a, ka lung a leng dan chu," achi hi. Ka geen leh nidang a dailing kawm a ling ka na topsak lai, 'na kampuak' ka chihlai khawng, kongbul a chiang ka kaansak laite khawng a theihoih mahmah hi. "Huai, khatvei thohlawm dongdia heutupa'n i nih a honseh khawm inchin, ka thohlawm donte ka sukbuak veklai kha, na thei hia?" honchih pen bel ka na theinawn kei.


"Ngaihhuai e maw, U Lun," achi vengveng a.


"Ke'n le ka ngailua."


"Sapkiik theihleh maw."


"Sapkiik angai nawn tuan saam a, tu’n i kimu ta vele. Huailai hunte i sunzom nawn keidia. I pehthak nawn dia, ahihke’h i panthak dia."


"Tua chu hithei nawnlou eivoi."


"Chimawk! Ken lah nang k'on muhnawn ka kipaak lua a. Ka neulai pek apat na tung a lungsim guuk ka na neih, ka na gen ngam ngeilouh tu a hongen sawm h'ing a."


Nui siusiau in a hon en a, "Maw?" a chi hi.


"Geensuk thruai maile. Iitna bang ahia chih ka na theihsiam ma pek apat honna iit ta ing a, hilele nang n'on bangchi ngaih dia chihchu theilou. Nidang a i khua uah, khatvei ka lawmpa Biabiak' hon panpihna a nang a di letter ana gelh ung a, Sande skul a honpiak di ka chihleh ngamlou. Tu in huai letter a ka na gelhsa te mah, na ma ah k'on geen a. Kei a di'n zaw nang mah na hi lailai."


"U Lun, ka kipaak lua. Ke'n le nang k'on muh leh ka lungsim hongthak nawn inchin. Nidang a nang muh di ziak a Sande skul kai phur a ka phurlai te khawng hon phawkthak sak chin a. Ke’n le nang honna …” a tawpthak a. “Hilele, tua chu thilteng kikheel ta eivoi."


"Bangziak eita, Kim?"


"I hinkhua tuamta, i paina'ng le tuamta. Career kha ngaih poimoh ngaita inchin." A mit hah etlawm takmai kawm apan nguina thuuktak mai hong kilang khia hi'n ka mu hi. "Kei maw tuzaan chiah pai di keive. Gamdang ah."


"Chihchu?" mawltak in ka dong truh a.


"Higher studies a UK ah paisawm ing a, hongkiik pah nawnlou di…"


Abaan a ageen te ka zathei nawnkei. Ka bil a ging vungvung a, ka aam a hai huaihuai hial hi. Bangmah leng ka ngaihtuah theikei. Capuuccino ka dawn kut a. Atawp in, "Dak bangzah a na flight?" chih teng ka kam apan ka pawtkhe sak thei haamhaam.


"Ziinglam daak 2.45," a chi a.


'Kahnuih' achih te dan chiah uh hilou, kipaak hetlou pi, kipaak hi awmtak a kilangsak in, "Hoih e, na hampha lua. K'on kipahpih lua," ka chi hi.


Barista apan ka pawtkhia ua, kiiklam in lampi ah geen diing a vaang mahmah mai. Kum 12 nung a ka kimuhkiik nawnna uh kipah di hia, ahihke'h, mabaan a kimu ngei nawnlou thei dinmun a ka om pen uh dah di hia – ka thei zoukei. Aman leng a thei zoukei. Hi'n ka thei. "Kim, bangziak a hon paisan pah di khawng, tu a n'ong kilaak kiik phiing? Bangziak a tuma lam hun khawng a k'onna tuah khaak louh?" ka chi hi.


“2000 a i khua ua ka va pai ua maw, nang hon zonbawl ing a, na meel khawng honmu di ka kisakleh…”


“Maw? Kei huai a Lamka ah omta keivoi.”


“I thilhihna peuh ah, ginom tak leh kuhkal tak in omle, Pathian in lem a hongeel sak dia, i kituak kha nawn kei dia maw, huaichiang in…” chi in ka liangtung ah a hong kingai a, a sam awl in ka zuutsak hialhial hi.


Geen diing tampi om mahleh ka geenthei nawnkei. Ka kisuum zomai.


Huaizaan Kimbawi’ Pa Lian te inn ah ann ka va netei a, a Pa Lian toh a u-te khat toh IGI Airport ah Kimbawi kha di'n zaan daak 12 veel in ka pawtkhia uhi. Kou geel car tutna nung pen ah ka tu ua, a khut neemtak ka leen hi. Delhi lamlian tung a ka kitholh henhen lai un ngaihtuahna a paisau mahmah mai. Kiimveel leh malam khawng a meivaak ziizia te hongmial dundun hi un ka mu a, Kimbawi - ka seenchiil vaangngaih - ka letna khut ka kipsak deuhdeuh hi. Hon paisan ngei nawnlou di'n lettaang ka utngei.


Airport ka tung ua, terminal ah chibai kibuuk in hon luutsan di'n a kisa hi. Ka va naihphei a, huu diik kuaikuai zeen in, “Kim, i Sande skul innte, tohlet leh baang te, asung a tutna te, kimawlna huangte, leh agei a singkung pou te ana omlai di un na gingta hia? Ana omlai bang hileh uh a honthei lai d'uam?" ka chi a, a mittui a hongtaak khe keuhkeuh hi. A paam a om a Pa Lian te le zahtaat zou nawnlou in a honkawi top a, ken leng ka kawi ngoihngoih hi. "Nang toh khut kileen helhel in huai mun ka va paikkiik utngei. Loupa hing dipdip gim te leh huihnung hiauhiau te ka va diikkiik nawn ut."


A mittui ka nuulsak a, a hon entou a, "Ka utlua, U Lun, ka ut lotel," a chi hi.


"Kum hiaitan ka honna sukmang nung in ka hon mukiik a, tu in zaw ka hon sumang phal nawn mahmah kei. Honna ngaak gige di ka hi," ka chi a, a hon luutsan ta. Security check-in a a tummang madeuh in a hon gaal et kiikthak a, a mittui paak niuniau kawm apan a kam a honka a, a kamphun apan hiai honchi hi'n ka thei.


"K'on ngailua."


© VAPHUALIZATION | Hiai ahihleh a tatak hileh kilawm tak dia gelh, phuahtawm taangthu maimai ahi. Mun, min leh thiltung a na kibangkha bang a om zenzen leh ‘coincidence’ maimai hi di ekha aw. Mundang koimah a suahsawn phallouh.