January 06, 2009

Zogam Himai

December 17, 2008 zinglam dak 10.20 vel ahi. Neemtak mai in, "Damtak in aw..." chiin a phone a koih a. Huchiin, ka tuanna di leenna ah ka kaltou ta. Bangtan hiam ka hongleen nung un, veilam gal ah, a etlawm Himalaya tangte a kimuthei a, khut a gelhthoh hileh kilawm in ngou phihphiah in a ding veelvual uhi. Bengal phaijang hing dipdip te peel a, Malsuahbial mual-le-guam leh luitui te' tung a ka leenlai un ka ngaihtuahna in, 'Hiaite sang a ka Zogam etlawm zaw di hi a maw,' a chi hi. Ka munuam saam ngei, Zogam etlawm. Hausapi Vum leh Lentang. Tuivai dung. Kaihlam Tang. Lungthul Kawl. Leh Lunglen Khaam khawng.

Khopi etlawm vaklou hi a ka theih, Guwahati sang in leng Imphal khopi ana deree zotham a, leivui bang a khu petmah hi. Ka tuanpih tamtakte, adiak in Talpakte a din, hiaimun a inn uh himahleh kei' innlum bel a gamla lai mahmah. Direct Bus a ka tuanpih te ka pau mah in ka hon houpih theita a, hiai in naaktak in lungmuanna a honpia hi.

Ka hongtai touhlai un, ka gamlei tunkaal ka ngaklah mahmah mai a, himahleh koimun tak a kipan 'ka gam ka chihna mun' tungta ka hia, chih ka thei zoukei. Tuibuang forest gate, Lamka police station, huchiin New Bazaar ka hongtung a, 'ka gam koimun hidiing hiam' chihte zong a ka ngaihtuahna abuai sung in veeng sung ka hongtung ta hi. Khomui zuul a phalbi huihvot nung herher, kongzing lampi sia, phon leh kuak tektokte' gei a mei kichih kuang liahliah, a khu zaam liiliai, mei ana mit geet, leh innsung a meiphu duur deuhmai te'n honna vaidawn ua, huchiin ataktak in 'Innlum a Krismas zang di'n ka hongtung ta' ka chithei ta.


Ka omsung in Lamka ah gentham ching, muhtheih dia kikhenna thupilua mukei mahleng, NREGS tungtawn a kibawl lamneu hoih zawdeuhta te leh miteng phial in gari neu (huaile Activa hilai) nei hileh kilawm, chihte khawng ka muhdan maimai ahi. Kei ma a tamtak in 'building inn kilam ferfur, thupi thei peuhmah' achihte uh le ka mu. Ahi a, mobile phone houchik tawi ka mu vaang mahmah thepthup. Unau Thadou leh Mizo te' laa ka mu mun in ka za mun mahmah nawn. Adangte' aa te le honkhah beek ve ua, ka chih hun a tam.

Zi leh pasal neih hun ahihtoh kiton in kitenna, kikhakna leh moulopna dim in adim mai hi. Sa free tam, chitel le. Nikhat a le mun thum kawm theih, chi uh. I khopi a niangnaar deuhmai a lop zuazua, buh leh sa neek thaang zeelzuul a kithan mahmah lai in, imi-isa te Zodawn ah gilkial-dangtak a thuum hunkhop om diing hi ua maw.

Bangdang teng sang a thil thupi pen ka va muh ahihleh December 30, 2008 a Zogam.com Writers' Award (ZWA 2008) ahi. Zogam.com in hiai award a dia a teelkhiat nominee tamzaw tham te telkei in mipi tamlaw veekvuuk hetkei mahleh, a lohching in a guh mahmah hi. Mimal tak a laigelhmi ka ngaihsang, a thugelh te uh peellou a ka sim gige, Pu Eugene H. Chinzahao, Kimbawi' Pa, Pauzagin Tonsing te toh kimuthei in ka om a, VL Mangzou toh bang kithuah in, ka nuikhawm khuakhua ua, hamphat huai ka sa mahmah hi.

VL Mangzou' Hinkhua Nuamsaktu series dandeuh khat ken le k'on gelhtei. ZWA 2008 adia ki a kibuaisak heehuu, ama nitak a ka Pu Ruala Tangpua te'n a ziing a a inn ua ann ne dia honchial uh hiveh aw. Huaizan sawtsim tak leh a ziingkal buaisuak hithet. Inn a le ann ne manlou phial, baak somsom in, Zogam.com admins Ginza leh Muanding toh Htp Pauzagin toh DC pa mudia va kuan. Daak 9.30 khawng hita. Ka Pu Rual in hon phone. "Man nailou maw? Ann nedia honna ngak keive ua," honchih leh ana mangngilh hithet ka hihlam theikhia! Kisuanlah huai rura! Huaikha, a theidia ka deihlouh teng in thei chiitchiat zomah lai. KK Valte. Leh adiak a U Dong (VL Mangzou) in.

Tu'n Singngat mah k'on gelh nawn di.

Lamka-Singngat lampi ana hoihta mahmah mai. Nidang a bus driver te'n 'breakdance-na lampi' a chihsek uh, kisawi zawihzawih theihna munte, muh di a om nawn kei. Atawm mahmah ta, ka chihna. Sawtlou chik sung a kitung zar maidan ahi. Lampi bawlte leh thuneite i phat mahmah ahi.

Mei bang leng ana hoih mahmah a. 24x7 loudeuh chouh. Battery nekiam hulhul, ka Motorola phone in a ngeih luahluah ngot di chu, ka chih leh network omta mawngmawng lou. Lampi bawlte'n BSNL phone line a tohtanna uh akum a sim ahita. Lampi hoih i deih leh phone ngawl ngai hileh kilawm maw. Network a matna, mun sang deuh naih a ngai a, abuai huai mahmah. Ka zon siamlouh deuh ziak ahidiam, Krismas ni ziing in kilometer 1 mawngmawng, Munlui lam a ka va pai lehleng ka mu zoukei. Krismas wish tamtak ka chaan!

Phuur tak a kipai a, bangchidan ahidiam, Krismas ging le om mahmah lou. Kuaman Krismas hun a hihlam le phawklou bang. Dau a dau. Om diakduak. I va lengkhawm a lahchu, tuailai leh piching lam muh di tawm peetmah. Naupang khawmpi bangmai. Saklam veng te sang in khanglam veng te'n Krismas hun a phawkzaw ua, nuamtak in a zang zaw uhi.

Tui ahihleh a hak ngei in ana haklai hi. Phalbi ziing khovot tak nuai ah, inn a mei lumtak awi diing taisan in, numei naupang neu chikchik te'n, beel gik tak po koihkoih in, gamlapi a om luita te a zuan uhi. Singngat a 10 Assam Rifles om te'n amau' aa diing leinuai apan electric haatna zang in tui a hiiptou ua, nuamtak in a zang hiahhiah uhi. Khosung leh kiim a luita teng a hiip kang ua, selfish uh ka sa mahmah. Gari in a kivei huthut gige ua, a taina uh lampi leivu sah mahmah te' khu in, lamgei a innte buak in abuak khum lenglung gige hi.

Hiai akum a sim tui haksa dawn zaangkhai theihna diing lampi, project thupi takmai, heutu lian lamte'n hon ngaihtuah thei le uh a uthuai mahmah hi. Tuitha hiam Tuivai hiam apan tui zawl theihna dan lampi, phualpi solkal kiang a, pi deuhmai a, phuut theih di hiveh aw maw.

Ka khua nuam ka sak mahmah na ahihleh zanchiang a, thawmdai zikzik nuai a, meiphu lumtak awi riahriah a tuilum dawn kitkit mahmah eive. Suun khat, huai phuahtawm taangthu 'Seenchil Vangngaih' ka piankhiatsakna mun, Sande skul ka va pha a, neulai hunnuam te nasatak in ka va phawksuah rumrum. Ka na tomsek uh, segah kung ana kiphuukta a, amun mahmah leng ana tuam mahmah ta. Himahleh, a kiimvel a taangsaam paak siilsial te leh huih in a muutliing dialdial, louhing te'n ka ngaihtuahna a hon suhing thak nawn tuaituai uhi.

Deih khoplou takmai in, January 5, 2009 in pianna gamlei nungngat san in, lungsim gik keihkoih toh, ka hongleeng khia uhi. Delhi ka zaan tun ua, tunglam apan mialnuai ah, khopi a paak ziizia mai. Meiphu i sin chiang a a-aam kithehkhia, leitual a vaak phingpheng mah a bang hi. Leenna phual apan ka pawtkhia ua, muhtheih in kikhenna thupitak, tomchik sung himahleh, ana om man tel hi.

Kei mah leng ka na kikheng abang. Hon mu masa-sa in a honchi uh.

"N'ong vom sot."

No comments: